Triumwir lub treswir: członek kolegium składającego się z trzech członków. Termin ten jest używany głównie do opisania pierwszego triumwiratu (60 p. n. e.; Pompejusz Wielki, Krassus i Juliusz Cezar) i drugiego triumwiratu (43 p. n. e.; Marek Antoniusz, Lepidus i Oktawian).
Po Cezar został zabity, Marek Antoniusz kontrolował Republikę, ale musiał robić interesy z zabójców, Brutusa i Kasjusza., Uczynił ich gubernatorami prowincji na wschodzie. Jednak adoptowany syn Cezara, Oktawian, uznał to za zbyt łaskawe i wykorzystując gniew weteranów Cezara, rozpoczął wojnę z Antoniuszem, który został pokonany pod Modeną w północnych Włoszech. Po zwycięstwie Oktawian powrócił do Rzymu, zażądał konsulatu i zaskoczył świat stworzeniem sojuszu z… Marek Antoniusz. Ta niezwykła twarz volte została zaprojektowana przez Marka Emiliusza Lepidusa, podobnie jak Antoniusz, były generał w armii Cezara., Został trzecim członkiem drugiego triumwiratu, uznanego w listopadzie 43 roku przez Zgromadzenie Ludowe (Lex Titia).
triumviri Rei publicae constituendae („Rada Trzech do odtworzenia Państwa”) zaakceptowała uprawnienia dyktatora i przyjęła kilka miary
- egzekucja 4700 przeciwników (np., Cyceron);
- rachunki ziemi, aby dać gospodarstwa weteranom Cezara (mieszkańcy osiemnastu miast zostali odesłani z domów bez żadnej rekompensaty);
- wojna z mordercami Cezara, którzy zostali pokonani pod Filippi;
- środki przeciwko Senatowi, w tym mianowanie wszystkich sędziów.
przeciwnicy reżimu znaleźli schronienie na Sycylii, gdzie syn Pompejusza Wielkiego, Sekstus, zorganizował ruch oporu., W 36 roku został pokonany w bitwie morskiej przez Lepidusa i Oktawiana (i Oktawiana-admirała Marka Wipsaniusza Agryppy), a Oktawian przystąpił do pozbawiania Lepidusa swoich mocy.
Marek Antoniusz, który rządził Wschodem i zakochał się w Kleopatrze, został pokonany w 31 w bitwie morskiej pod Akcjum. Od tej pory Oktawian był jedynym władcą; od 27 roku nazywał siebie Augustem („wywyższonym”) .
najbardziej imponującą relacją z tych lat jest historia wojen domowych autorstwa Appiana z Aleksandrii, prawdopodobnie najbardziej niedocenianego historyka starożytności.