4 listopada 1979 grupa irańskich studentów zaatakowała Ambasadę USA w Teheranie, biorąc ponad 60 amerykańskich zakładników. Bezpośrednią przyczyną tych działań była decyzja prezydenta Jimmy ' ego Cartera, aby umożliwić obalonemu przez Iran szachowi, prozachodniemu autokratowi, który został wydalony ze swojego kraju kilka miesięcy wcześniej, przyjazd do Stanów Zjednoczonych na leczenie raka., Jednak wzięcie zakładników było czymś więcej niż tylko opieką medyczną Szacha: był to dramatyczny sposób dla studenckich rewolucjonistów, aby ogłosić zerwanie z przeszłością Iranu i koniec amerykańskiej ingerencji w jego sprawy. Był to również sposób na podniesienie wewnętrznego i międzynarodowego profilu przywódcy rewolucji, antyamerykańskiego kleryka ajatollaha Ruhollaha Chomeiniego. Studenci uwolnili zakładników 21 stycznia 1981 roku, 444 dni po rozpoczęciu kryzysu i zaledwie kilka godzin po przemówieniu inauguracyjnym prezydenta Ronalda Reagana., Wielu historyków uważa, że kryzys zakładników kosztował Jimmy ' ego Cartera drugą kadencję jako prezydenta.
kryzys zakładników w Iranie: Szach i cia
kryzys zakładników w Iranie miał swoje początki w serii wydarzeń, które miały miejsce prawie pół wieku przed jego rozpoczęciem. Źródło napięcia między Iranem a USA wynikało z coraz intensywniejszego konfliktu o ropę naftową., Brytyjskie i amerykańskie korporacje kontrolowały większość irańskich rezerw ropy naftowej niemal od czasu ich odkrycia–korzystny układ, którego nie chcieli zmienić. Jednak w 1951 roku nowo wybrany premier Iranu, wykształcony w Europie nacjonalista Muhammad Mossadegh, ogłosił plan nacjonalizacji przemysłu naftowego kraju. W odpowiedzi na tę politykę Amerykańskie cia i brytyjskie służby wywiadowcze opracowały tajny plan obalenia Mossadegha i zastąpienia go przywódcą, który byłby bardziej otwarty na Zachodnie interesy.,
w wyniku tego zamachu stanu, o kryptonimie a, mossadegh został obalony, a w sierpniu 1953 roku utworzono nowy rząd. Nowym przywódcą został członek irańskiej rodziny królewskiej Mohammed Reza Szah Pahlawi. Rząd Szacha był świecki, antykomunistyczny i prozachodni. W zamian za dziesiątki milionów dolarów pomocy zagranicznej, zwrócił Amerykanom i Brytyjczykom 80 procent irańskich rezerw ropy naftowej.
dla CIA i interesów naftowych zamach stanu z 1953 roku okazał się sukcesem., W rzeczywistości służył jako model dla innych tajnych operacji podczas Zimnej Wojny, takich jak przejęcie rządu w Gwatemali w 1954 roku i nieudana inwazja w Zatoce Świń na Kubę w 1961 roku. Jednak wielu Irańczyków gorzko uraziło to, co postrzegali jako amerykańską interwencję w ich sprawach. Szach okazał się brutalnym, arbitralnym dyktatorem, którego tajna policja (znana jako SAVAK) torturowała i mordowała tysiące ludzi. Tymczasem irański rząd wydał miliardy dolarów na amerykańską broń, podczas gdy irańska gospodarka ucierpiała.
czym był kryzys w Iranie?,
w latach 70. W proteście zwrócili się do ajatollaha Ruhollaha Chomeiniego, radykalnego duchownego, którego rewolucyjny ruch islamistyczny zdawał się obiecywać oderwanie od przeszłości i zwrot w kierunku większej autonomii dla narodu irańskiego. W lipcu 1979 roku rewolucjoniści zmusili Szacha do rozwiązania rządu i ucieczki do Egiptu. Ajatollah wprowadził w jego miejsce bojowy rząd islamistyczny.,
Stany Zjednoczone, obawiając się wywołania działań wojennych na Bliskim Wschodzie, nie przystąpiły do obrony swojego dawnego sojusznika. (Po pierwsze, prezydent Carter, świadomy fatalnej sytuacji Szacha w tym departamencie, niechętnie go bronił.) Jednak w październiku 1979 roku prezydent Carter zgodził się zezwolić wygnanemu przywódcy na wjazd do USA w celu leczenia zaawansowanego chłoniaka złośliwego. Jego decyzja była humanitarna, a nie polityczna; niemniej jednak, jak zauważył później jeden z Amerykanów, było to jak wrzucenie ” płonącej gałęzi do wiadra nafty.”Nastroje antyamerykańskie w Iranie wybuchły.,
4 listopada 1979 roku, tuż po przybyciu Szacha do Nowego Jorku, Grupa pro-ajatollahów rozbiła bramy i przeskalowała mury ambasady amerykańskiej w Teheranie. Po wejściu do środka pojmali 66 zakładników, głównie dyplomatów i pracowników ambasady. Po krótkim czasie uwolniono 13 zakładników. (W przeważającej części te 13 były kobietami, Afroamerykanami i obywatelami krajów innych niż USA-ludźmi, którzy, jak twierdził Khomeini, byli już poddani ” uciskowi amerykańskiego społeczeństwa.,”) Jakiś czas później czternasty zakładnik miał problemy zdrowotne i został odesłany do domu. Do połowy 1980 roku w ambasadzie przebywało 52 zakładników.
manewry dyplomatyczne nie miały zauważalnego wpływu na antyamerykańską postawę ajatollaha.sankcje gospodarcze, takie jak konfiskata irańskich aktywów w Stanach Zjednoczonych, również nie wpłynęły. Podczas gdy zakładnicy nigdy nie zostali poważnie ranni, byli poddawani bogatej gamie poniżającego i przerażającego traktowania. Mieli zawiązane oczy i paradowali przed kamerami telewizyjnymi i szyderczymi tłumami., Nie wolno im było mówić ani czytać i rzadko wolno im było zmieniać ubrania. Przez cały kryzys panowała przerażająca niepewność co do ich losu: zakładnicy nigdy nie wiedzieli, czy będą torturowani, mordowani czy wypuszczani na wolność.
the Canadian Caper
tego samego dnia, w którym studenci dokonali szturmu na ambasadę USA w Teheranie, sześciu amerykańskich dyplomatów uniknęło pojmania, ukrywając się w domu kanadyjskiego dyplomaty Johna Sheardowa., Premier Kanady Joe Clark wydaje kanadyjskim paszportom paszporty sześciu uciekinierów do they could be flow to freedom, wydarzenie, które stało się znane jako „Canadian Caper.”Film z 1981 roku,” Ucieczka z Iranu: kanadyjski Kapar”, fabularyzował ich śmiałą ratunek.
kryzys zakładników w Iranie: operacja Eagle Claw
wysiłki prezydenta Cartera, aby położyć kres kryzysowi zakładników, stały się wkrótce jednym z jego najważniejszych priorytetów., W kwietniu 1980 roku, sfrustrowany powolnym tempem dyplomacji (i sprzeciwami kilku jego doradców), Carter postanowił rozpocząć ryzykowną wojskową misję ratunkową znaną jako operacja „Orli pazur”. Operacja miała wysłać elitarną ekipę ratunkową na teren ambasady. Jednak gwałtowna Pustynna Burza piaskowa w dniu misji spowodowała awarię kilku śmigłowców, w tym jednego, który podczas startu uderzył w duży samolot transportowy. W wypadku zginęło ośmiu amerykańskich żołnierzy, a operacja „Eagle Claw” została przerwana.,
kryzys zakładników w Iranie: wybory w 1980 r.
ciągłe media o kryzysie zakładników w USA służyły jako demoralizujące tło dla wyścigu prezydenckiego w 1980 r. Niezdolność prezydenta Cartera do rozwiązania problemu sprawiła, że wyglądał na słabego i nieskutecznego przywódcę. W tym samym czasie jego intensywna koncentracja na sprowadzeniu zakładników do domu trzymała go z dala od szlaku kampanii.
kandydat Republikanów, były gubernator Kalifornii Ronald Reagan, wykorzystał trudności Cartera., Rozeszły się nawet plotki, że Sztab Reagana negocjował z Irańczykami, aby upewnić się, że zakładnicy nie zostaną uwolnieni przed wyborami, co z pewnością dałoby Carterowi decydujący impuls. (Sam Reagan zawsze zaprzeczał tym zarzutom.) W dniu wyborów, Rok i dwa dni po rozpoczęciu kryzysu zakładników, Reagan pokonał Cartera w osuwisku.
21 stycznia 1981 roku, zaledwie kilka godzin po przemówieniu inauguracyjnym Ronalda Reagana, pozostali zakładnicy zostali zwolnieni. Byli w niewoli przez 444 dni.
